Αντιμετωπίζουν όλοι την αλλαγή της εποχής με τον ίδιο τρόπο; Τι συνέπειες μπορεί να έχει στην ψυχολογία του ατόμου, πόσο και πώς μπορεί να επηρεάσει κάποιους;
Είναι αρκετά σύνηθες, όπως συμβαίνει και μ’ άλλες αλλαγές ή μεταβατικές περιόδους στην ζωή του ατόμου, η σκέψη του τέλος του καλοκαιριού να ανακινεί το συναίσθημα της θλίψης και της μελαγχολίας.
Για να είμαστε ειλικρινής, δεν είναι και πολλοί αυτοί που αδημονούν για το φθινόπωρο, αφού συνήθως συνδέεται με την επιστροφή στην καθημερινότητα, τις επαγγελματικές ή οικογενειακές υποχρεώσεις και άλλα. Πρόκειται για παρόμοια συναισθήματα και σκέψεις μ’ αυτά που βιώνει κανείς, όταν τελειώνουν οι Κυριακές. Φανταστείτε, λοιπόν, αυτήν την νέα συνθήκη, σαν δύο πόλους και μία νοητή γραμμή, σαν κλωστή να τους ενώνει. Στον ένα πόλο βρίσκεται η εποχή που ολοκληρώνεται , και στον άλλον η εποχή που καταφθάνει. Έτσι, πιο σχηματικά, θα μπορούσαμε κανείς να πει, ότι έχουμε τον πόλο της ανεμελιάς, καλοκαιρινών απολαύσεων , της εξωστρέφειας και των καλοκαιρινών καιρικών συνθηκών και στον άλλο το φθινοπωρινό σκηνικό, την επιστροφή σε κάθε είδους καθήκοντα και υποχρεώσεις και την εσωστρέφεια. Ο καθένας μας, λοιπόν καλείται να μετακινηθεί, από την μία στην άλλη πλευρά, αυτής της νοητής γραμμής. Αυτή η μετατόπιση για κάποιους δεν αποτελεί ιδιαίτερα προβληματική συνθήκη, και δείχνουν να προσαρμόζονται στις ανάγκες που ορίζει η νέα κατάσταση άμεσα.
Δεν ανταποκρίνονται όλοι, όμως, με το ίδιο τρόπο στην πρόκληση αυτή, εμφανίζοντας άγχος, αίσθημα θλίψης , έλλειψη ενέργειας και άλλες συμπεριφορές.
Τέτοιες συμπεριφορές απαντώνται συνήθως σε άτομα, τα οποία, είτε είναι λάτρεις του καλοκαιριού, είτε όχι, με την ολοκλήρωση του, έχουν την αίσθηση ότι δεν έκαναν όλα όσα είχαν σχεδιάσει ή ονειρευτεί, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη αίσθησης ανικανοποίητου και στην αύξηση της ψυχολογικής πίεσης στον εαυτό. Είναι κάπως παράδοξο, ωστόσο, να έχει κάποιος την προσδοκία απ’ τον εαυτό του, να συνδυάσει την ανεμελιά και την ξεγνοιασιά του καλοκαιριού, δημιουργώντας και εκτελώντας , ένα πυκνό πρόγραμμα δραστηριοτήτων, που θα του έδινε την αίσθηση παραγωγικότητας. Πρόκειται για μια μοτίβο συμπεριφοράς, το οποίο φέρει επιπρόσθετο άγχος και πιθανά αίσθημα προσωπικής ματαίωσης. Άλλη μία περίπτωση ατόμων, που παρουσιάζουν τέτοιου είδους συμπεριφορά, είναι εκείνοι που είναι λάτρεις του καλοκαιριού, με αποτέλεσμα η συνειδητοποίηση του τέλους του, να μην είναι ευχάριστη και να τους προβληματίζει με πώς θα επιστρέψουν στην φθινοπωρινή/χειμερινή πραγματικότητα, η οποία δεν φαντάζει ελκυστική για αυτούς.
Ποια συμπεριφορά/στάση μπορεί να λειτουργήσει βοηθητικά, όταν εμφανίζονται παρόμοιες σκέψεις και συναισθήματα με τα παραπάνω;
Ο χρόνος κυλάει.
Για αρχή, η αποδοχή της σκέψης, ότι, δηλαδή, δεν έχουμε την ικανότητα να σταματήσουμε τον χρόνο, και εφόσον δεν μπορεί να συμβεί αυτό, είναι μια ευκαιρία να «ανακατασκευάσουμε» την πεποίθηση μας για το φθινόπωρο, δημιουργώντας νέες εμπειρίες και συνδέσεις , που θα μπορούσαν να προστεθούν στις υπάρχουσες και να αποτελέσουν ευχάριστες αναμνήσεις για το μέλλον. Πιο απλά, αντί να μας καταβάλλει η «μαθημένη» συμπεριφορά της ολοκληρωτικής και απότομης μετάβασης από την μία εποχή στην άλλη, με τις υποχρεώσεις, την ρουτίνα και την εσωστρέφεια , τις διαφορετικές καιρικές συνθήκες, μπορούμε να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να ενσωματώσει τόσες συνήθειες απ’ το καλοκαίρι , όσες είναι αρκετές για μία ομαλή μετάβαση. Για παράδειγμα, μία εκδρομή το Σαββατοκύριακο ή μία σύντομη απόδραση στην θάλασσα μία ζεστή μέρα του Σεπτέμβρη, ίσως προσδώσουν μία καλοκαιρινή χροιά στην νέα εποχή. Επίσης η διοργάνωση μιας γιορτής ή μάζωξης, με την επιστροφή από τις διακοπές, στην οποία θα συναναστραφεί κανείς με άτομα που πιθανόν να έχει καιρό να δει, για να γιορτάσει το τέλος της αγαπημένης του περιόδου και να αναπολήσει τις όμορφες στιγμές, μπορεί να αποτελέσει μία νέα ευχάριστη συνήθεια , που δεν είχε δοκιμάσει μέχρι τώρα.
- Σκεφτείτε στόχους και επιθυμίες για το φθινόπωρο/χειμώνα.
Μπορεί ο χειμώνας να φαντάζει περιοριστικός και απαγορευτικός για αρκετές δραστηριότητες, υπάρχουν όμως επιλογές για διάφορες μορφές άσκησης στην φύση και όχι μόνο. Επιπλέον, θα μπορούσατε να ξεκινήσετε ένα χόμπι ή να θέσετε ένα στόχο, που είναι ικανός να σας κινητοποιήσει, ώστε να φαντασιώνεστε τον εαυτό σας να το σχεδιάζει και να τον επιχειρεί. Με άλλα λόγια, κάντε σχέδια για το κοντινό μέλλον, ώστε να ανυπομονείτε για κάτι, καθώς η σκέψη του, μπορεί να σας συντροφεύσει και ο χρόνος να περάσει πιο ευχάριστα, απ’ όσο πιστεύατε.
Ακόμα και αν οι συνθήκες δεν σας το επιτρέπουν, αναζητήστε με την σκέψη σας καταστάσεις και στιγμές του φθινοπώρου ή του χειμώνα, οι οποίες σας ευχαριστούν (π.χ., τα Χριστούγεννα).
3.Δώστε προτεραιότητα στην φροντίδα του εαυτού.
Αυτό δεν σημαίνει να καταπιαστείτε με πολλές δραστηριότητες, ώστε να είστε παραγωγικοί. Αντίθετα σημαίνει, κυρίως, να είστε ευγενικοί με τον εαυτό σας, σε στιγμές που νιώθετε ότι χάνετε την συναισθηματική μας ισορροπία. Έτσι , ακόμα και αν δεν μπορείτε να κάνετε κάτι από τα παραπάνω, απλώς φροντίστε τον εαυτό σας και να θυμάστε ότι το καλοκαίρι θα ξαναγυρίσει!
Σ’ αυτό το σημείο, ωστόσο, αξίζει να αναφερθεί, ότι καλό είναι να γίνει ένας διαχωρισμός της αποκαλούμενης «μελαγχολίας του χειμώνα» από την εποχική συναισθηματική διαταραχή χειμερινού τύπου (SAD), στην υπάρχει διαφοροποίηση στην ένταση, διάρκεια και συχνότητα των συμπτωμάτων. Σ’ αυτήν την περίπτωση (σε κάθε περίπτωση παρατηρείτε να σα προβληματίζει η συμπεριφορά σας) , συνίσταται η επικοινωνία με ειδικούς ψυχικής υγείας.